พจนานุกรมศัพท์การเงิน
คู่มือฉบับสมบูรณ์เพื่อทำความเข้าใจคำศัพท์และตัวเลขสำคัญในโลกแห่งการลงทุน
บทนำ: หัวใจของบริษัท งบการเงิน 3 ประเภท
ก่อนจะวิเคราะห์หุ้น เราต้องรู้จัก "รายงานสุขภาพ" ของบริษัทเสียก่อน ซึ่งก็คือ งบการเงิน 3 ฉบับหลัก ที่เปรียบเสมือนภาพเอ็กซเรย์ที่บอกเล่าเรื่องราวของบริษัทจาก 3 มุมมองที่แตกต่างกัน
1. งบแสดงฐานะการเงิน
บอกความ "มั่งคั่ง" ของบริษัท ณ จุดใดจุดหนึ่ง เหมือนการถ่ายภาพนิ่ง ว่ามีสินทรัพย์, หนี้สิน, และทุนเท่าไหร่
2. งบกำไรขาดทุน
บอก "ผลงาน" ในช่วงเวลาที่ผ่านมา เหมือนการดูวิดีโอ ว่าบริษัททำรายได้, มีค่าใช้จ่าย, และเหลือกำไรเท่าไหร่
3. งบกระแสเงินสด
บอก "เส้นเลือด" ของบริษัท ติดตามการไหลเข้าออกของ "เงินสดจริงๆ" จาก 3 กิจกรรมหลัก
เจาะลึก: งบแสดงฐานะการเงิน (Balance Sheet)
งบนี้เป็นไปตามสมการที่ว่า สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของผู้ถือหุ้น เสมอ
สินทรัพย์ (Assets)
สินทรัพย์หมุนเวียน (Current Assets)
สินทรัพย์ที่มีสภาพคล่องสูง คาดว่าจะเปลี่ยนเป็นเงินสดใน 1 ปี เช่น เงินสด, ลูกหนี้การค้า, สินค้าคงเหลือ
สินค้าคงเหลือ (Inventories)
สินค้าที่ผลิตเสร็จแล้ว หรือวัตถุดิบที่รอการผลิตเพื่อขาย
บัญชีลูกหนี้การค้า (A/R)
เงินที่ลูกค้Œายังค้างชำระจากการขายเชื่อ
ค่าความนิยม (Goodwill)
มูลค่าแฝงของแบรนด์หรือชื่อเสียงที่เกิดขึ้นเมื่อซื้อกิจการอื่นในราคาสูงกว่ามูลค่าสินทรัพย์
หนี้สิน (Liabilities)
หนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities)
หนี้สินที่ต้องชำระคืนภายใน 1 ปี เช่น เจ้าหนี้การค้า, เงินกู้ระยะสั้น
ส่วนของผู้ถือหุ้น (Shareholders' Equity)
ทุนชำระแล้ว (Paid-up Capital)
เงินทุนที่ผู้ถือหุ้นได้ชำระค่าหุ้นให้บริษัทแล้ว
ส่วนเกินมูลค่าหุ้น (Share Premium)
ส่วนต่างของราคาหุ้นที่ขายได้สูงกว่ามูลค่าที่ตราไว้
กำไรสะสม (Retained Earnings)
กำไรจากอดีตที่บริษัทเก็บไว้ ไม่ได้จ่ายเป็นปันผล
เจาะลึก: งบกำไรขาดทุน (Income Statement)
แสดงผลการดำเนินงานของบริษัทในช่วงเวลาหนึ่งๆ ว่าทำมาค้าขายเป็นอย่างไร
รายได้ (Revenue)
เงินที่ได้รับจากการขายสินค้าหรือบริการ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของกำไร
ต้นทุนขาย (Cost of Goods Sold - COGS)
ต้นทุนโดยตรงในการผลิตสินค้าหรือบริการ
กำไรขั้นต้น (Gross Profit)
รายได้ หักลบด้วย ต้นทุนขาย เป็นตัวชี้วัดประสิทธิภาพการทำธุรกิจหลัก
กำไรต่อหุ้น (Earnings Per Share - EPS)
กำไรสุทธิส่วนที่เป็นของผู้ถือหุ้นสามัญ หารด้วยจำนวนหุ้นทั้งหมด
เจาะลึก: งบกระแสเงินสด (Cash Flow Statement)
ติดตามการไหลเวียนของ "เงินสดจริงๆ" ซึ่งสำคัญไม่แพ้กำไรในบัญชี
1. จากกิจกรรมดำเนินงาน (OCF): เงินสดที่ได้จากการทำธุรกิจหลักๆ เช่น ขายของ, จ่ายเงินเดือน
2. จากกิจกรรมลงทุน (ICF): เงินสดที่ใช้ไปกับการซื้อ หรือได้มาจากการขายสินทรัพย์ระยะยาว เช่น ที่ดิน, เครื่องจักร
3. จากกิจกรรมจัดหาเงิน (FCF): เงินสดที่ได้มาจากการกู้ยืมหรือเพิ่มทุน หรือใช้ไปกับการจ่ายคืนหนี้, จ่ายปันผล
ถอดรหัส: อัตราส่วนสำคัญ (Key Ratios)
เมื่อเรามีข้อมูลจากงบการเงินแล้ว เราจะนำตัวเลขเหล่านั้นมา "ปรุง" เป็นอัตราส่วนต่างๆ เพื่อให้ง่ายต่อการเปรียบเทียบและวิเคราะห์
กลุ่มวัดมูลค่า (Valuation)
P/E Ratio: บอกความถูกแพงเทียบกับกำไร (ยิ่งน้อยยิ่งดี)
P/BV Ratio: บอกความถูกแพงเทียบกับมูลค่าทางบัญชี (ยิ่งน้อยยิ่งดี)
Dividend Yield: บอกผลตอบแทนปันผล (%) (ยิ่งสูงยิ่งดี)
EV/EBITDA: บอกความถูกแพงเทียบกับกระแสเงินสด (ยิ่งน้อยยิ่งดี)
กลุ่มวัดความสามารถทำกำไร (Profitability)
ROE: บอกความสามารถในการสร้างกำไรจากทุนของเจ้าของ (ยิ่งสูงยิ่งดี)
ROA: บอกประสิทธิภาพในการใช้สินทรัพย์สร้างกำไร (ยิ่งสูงยิ่งดี)
Net Profit Margin: บอกอัตรากำไรสุทธิ (%) (ยิ่งสูงยิ่งดี)
บทสรุป: ความเชื่อมโยงของงบการเงิน
งบการเงินทั้งสามมีความสัมพันธ์กันอย่างลึกซึ้ง จุดเชื่อมต่อที่สำคัญที่สุดคือ "กำไรสุทธิ" จากงบกำไรขาดทุน จะไหลไปรวมเป็น "กำไรสะสม" ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ "ส่วนของผู้ถือหุ้น" ในงบแสดงฐานะการเงิน ทำให้บริษัทเติบโตขึ้น
งบกำไรขาดทุน
รายได้ - ค่าใช้จ่าย
กำไรสุทธิ (Net Profit)
ผลงานของบริษัทในรอบปี
งบแสดงฐานะการเงิน
ส่วนของผู้ถือหุ้น > กำไรสะสม